Zakres 3 emisji śladu
węglowego – dlaczego jest
ważny i kto powinien go liczyć?

^{Data publikacji: 21.08.2024}

^{4 minuty czytania}

Zakres 3 emisji śladu węglowego – dlaczego jest ważny i kto powinien go liczyć? 

W obliczu gwałtownie postępującej zmiany klimatu coraz więcej firm stara się zmniejszyć swój negatywny wpływ na środowisko. Jednym z kluczowych narzędzi do oceny i redukcji tego wpływu jest analiza śladu węglowego, obejmującego emisje gazów cieplarnianych pochodzące z działalności firmy. Jednak nie wszystkie emisje są sobie równe, a ich dokładne zrozumienie wymaga rozróżnienia między różnymi rodzajami emisji, zwanymi Zakresami 1, 2 i 3 (Scope 1, 2, 3). W tym artykule skupimy się na emisjach Zakresu 3, które wydają się najbardziej złożonym i trudnym do uchwycenia elementem śladu węglowego. 

Spis treści:

1. Co to jest Zakres 3?
2. Dlaczego Zakres 3 jest tak ważny?
3. Kto powinien liczyć emisje Zakresu 3?
4. Jak zacząć liczenie i redukcję emisji Scope 3? 

Co to jest Zakres 3? 

Zakres 3 obejmuje emisje gazów cieplarnianych, które nie są bezpośrednio kontrolowane przez firmę, ale wynikają z jej działalności. W odróżnieniu od emisji Zakresu 1, które obejmują bezpośrednie emisje z własnych źródeł, oraz Zakresu 2, które są związane z zakupem energii elektrycznej i cieplnej oraz chłodu, Zakres 3 odnosi się do całego łańcucha wartości firmy. Obejmuje emisje generowane zarówno przez dostawców (upstream), jak i przez użytkowników końcowych produktów lub usług (downstream). Emisje upstream to wszystkie emisje związane z zakupem dóbr i usług przez firmę, takie jak wydobycie surowców, produkcja i transport. Z kolei emisje downstream dotyczą emisji powstających po tym, jak produkt opuszcza firmę, np. podczas jego użytkowania i utylizacji przez klienta.

Zakres 3 obejmuje szeroki wachlarz źródeł emisji, między innymi:  

• emisje związane z produkcją surowców i komponentów, które firma nabywa, 

• emisje powstające podczas transportu i dystrybucji produktów,  

• emisje generowane przez pracowników w podróżach służbowych,

• emisje wynikające z użytkowania i utylizacji produktów przez konsumentów.  

Dla przykładu, producent samochodów powinien uwzględnić emisje generowane przez dostawców części, jak również emisje pochodzące z eksploatacji pojazdów przez klientów.

Dlaczego Zakres 3 jest tak ważny?

Dla wielu firm emisje Zakresu 3 mogą stanowić nawet do 99 proc. całkowitego śladu węglowego. Ignorowanie Zakresu 3 oznacza niepełną ocenę wpływu firmy na środowisko. Liczenie tych emisji pozwala za to na lepsze zrozumienie, gdzie w łańcuchu dostaw i użytkowania produktów powstają największe emisje, co z kolei umożliwia bardziej efektywną redukcję śladu węglowego. Jednocześnie, w dobie rosnącej świadomości ekologicznej, kiedy klienci, inwestorzy i organy regulacyjne oczekują od firm kompleksowej analizy ich wpływu na klimat, poznanie i zrozumienie Zakresu 3 przez firmę, pozycjonuje ją wyżej, zwiększa atrakcyjność i buduje konkurencyjność. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o budowaniu konkurencyjności klimatycznej firmy, pobierz nasz raport Samo raportowanie nie ochroni klimatu. Dekarbonizacja firmy – konkurencyjność klimatyczna 2.0.

Kto powinien liczyć emisje Zakresu 3? 

Każda firma, niezależnie od wielkości i branży, powinna rozważyć liczenie emisji Zakresu 3. Są jednak sektory, w których emisje te mają szczególnie duże znaczenie. Przemysł produkcyjny, transport, handel detaliczny oraz sektor technologiczny czy finansowy to przykłady branż, gdzie emisje te mogą stanowić większość całkowitego śladu węglowego. Przykładowo, firmy zajmujące się produkcją elektroniki muszą uwzględniać emisje generowane przez dostawców podzespołów, a także emisje związane z utylizacją sprzętu przez użytkowników końcowych. 

Choć w wielu przypadkach liczenie Zakresu 3 jest dobrowolne, to firmy, które raportują zgodnie z międzynarodowymi standardami ESG, często muszą uwzględniać również ten zakres emisji. Co więcej, regulacje prawne na poziomie unijnym i krajowym, np. dyrektywa CSRD coraz częściej nakładają na przedsiębiorstwa obowiązek raportowania pełnego śladu węglowego, w tym emisji Zakresu 3. Nawet małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) powinny rozważyć liczenie tych emisji, gdyż pozwala to na lepsze zarządzanie ryzykiem, identyfikację potencjalnych oszczędności oraz budowanie wizerunku firmy odpowiedzialnej społecznie. 

Jak zacząć liczenie i redukcję emisji Scope 3?

Rozpoczęcie liczenia emisji Zakresu 3 wymaga identyfikacji kluczowych źródeł emisji w firmie. Pierwszym krokiem jest mapowanie łańcucha wartości oraz zidentyfikowanie obszarów, które generują największe emisje. Następnie firma powinna wybrać odpowiednie narzędzia i metodologie do pomiaru emisji.  

W Fundacji Climate&Strategy opracowaliśmy i udostępniliśmy bezpłatny, prosty w użyciu kalkulator śladu węglowego dla sektora MŚP, który pomaga firmom w pomiarze i redukcji emisji w Zakresie 1 i 2, a już na jesieni umożliwi obliczenia w 8 Kategoriach Zakresu 3.  

Firmy mogą podjąć szereg działań, aby zmniejszyć emisje Zakresu 3. Jednym z najskuteczniejszych sposobów jest współpraca z dostawcami oraz wybór produktów o niższym śladzie węglowym w procesach zakupowych. Ponadto, firmy mogą pracować nad efektywnością energetyczną i zapewnieniem odnawialnych źródeł energii wewnątrz organizacji i w konsekwencji wprowadzać bardziej zrównoważone produkty i usługi, które generują mniej emisji podczas użytkowania.  

Podsumowując, warto pamiętać, że emisje Zakresu 3 są kluczowym elementem pełnego obrazu wpływu firmy na środowisko. Ich liczenie i redukcja nie tylko przyczyniają się do ochrony klimatu, ale również budują konkurencyjność klimatyczną firmy, przynoszą wymierne korzyści finansowe i reputacyjne. 

Autor artykułu:

^{Climate&Strategy}