Dekarbonizacja polega na ograniczaniu lub całkowitym wyeliminowaniu emisji dwutlenku węgla (CO2) i innych gazów cieplarnianych do atmosfery. Celem tego procesu jest zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko przez stopniowe odchodzenie od wysokoemisyjnych technologii i praktyk i zastępowanie ich nisko- lub zeroemisyjnymi rozwiązaniami. Dekarbonizacja może być realizowana na różnych poziomach – w obrębie indywidualnych gospodarstw domowych, biznesu, a nawet całych miast i regionów.
Korzyści z dekarbonizacji firm
Oprócz ograniczania negatywnego wpływu na klimat, dekarbonizacja niesie za sobą szereg innych korzyści dla firm. Są to m.in.:
budowanie konkurencyjności klimatycznej: policzony ślad węglowy i wdrażana strategia rzeczywistej dekarbonizacji są dziś nowym wymiarem klimatycznej konkurencyjności firm,
utrzymanie się w łańcuchu dostaw: emisje firmy będącej w łańcuchu dostaw wpływają na ślad węglowy jej partnerów biznesowych. Dlatego ten aspekt jest szczególnie istotny dla dużych przedsiębiorstw, które – już dziś objęte obowiązkiem raportowania niefinansowego – kierują się konkretnymi planami redukcji emisji i coraz częściej poszukują dostawców, którzy mają obliczony ślad węglowy i wdrażają działania dekarbonizacyjne,
zwiększenie sprzedaży: poziom świadomości klimatycznej rośnie również wśród konsumentów, dla których działania proklimatyczne firm mogą być jednym z czynników decydujących o skorzystaniu z danych usług lub produktów,
redukcja kosztów: wdrażanie inicjatyw dekarbonizacyjnych i wybór niskoemisyjnych rozwiązań są często tańszym rozwiązaniem i obniżają koszt energii, ciepła czy chłodzenia.
Inicjatywy dekarbonizacyjne
Punktem wyjścia tworzenia planu dekarbonizacji jest analiza śladu węglowego. Planowanie programu redukcji powinno koncentrować się na obszarach, w których ślad węglowy jest obliczony, a przynajmniej oszacowany co do skali i struktury.
Pierwszym krokiem tworzenia planu dekarbonizacji jest przygotowanie listy inicjatyw mających wpływ na ślad węglowy: wdrożonych, będących w toku lub planowanych. Zmapowanie istniejących inicjatyw pod kątem ich wpływu na kluczowe obszary emisji pozwoli zidentyfikować obszary zupełnie niezagospodarowane lub takie, w których inicjatyw jest niewiele albo są one wyraźnie marginalne. W następnym kroku lista ta powinna być uzupełniona o dalsze inicjatywy istotne dla poszczególnych obszarów.
Kolejnymi etapami planowania dekarbonizacji w firmie są priorytetyzacja inicjatyw, zaplanowanie ich w czasie oraz przypisanie osób odpowiedzialnych za ich wdrażanie.
Dekarbonizacja a regulacje unijne
Unia Europejska wprowadziła szereg regulacji mających na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Kluczowe inicjatywy Unii obejmują:
Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive): akt prawny regulujący kwestie sprawozdawczości niefinansowej przedsiębiorstw w Unii Europejskiej w zakresie zrównoważonego rozwoju. 28 lipca 2025 r. w Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa wdrażająca dyrektywę stop-the-clock, która przesuwa obowiązek raportowania ESG o 2 lata względem drugiej i trzeciel fali przedsiębiorstw objętych zakresem CSRD,
Europejski Zielony Ład: strategia zakładająca m.in. osiągnięcie przez Unię Europejską neutralności klimatycznej do 2050 r., gospodarkę o obiegu zamkniętym, bardziej zrównoważony i energooszczędny przemysł oraz sprawiedliwość i równość klimatyczną,
Europejski System Handlu Emisjami (EU ETS, European Union Emissions Trading System): centralny element unijnej polityki klimatycznej mający na celu stopniowe ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Systemem objęte są m.in. elektrownie i różne energochłonne sektory przemysłu,
Taksonomia UE: system klasyfikacji działalności gospodarczej jako zrównoważonej środowiskowo, który ułatwia inwestorom i firmom podejmowanie zrównoważonych inwestycji,
Fit for 55: pakiet legislacyjny zawierający propozycje regulacji mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 r. Pakiet obejmuje m.in. zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej i zaostrzenie norm emisji CO2 dla sektora motoryzacyjnego.
Podsumowanie
Dekarbonizacja biznesu nie tylko jest niezbędna dla osiągnięcia globalnych celów klimatycznych, ale również oznacza dla firm szansę na innowacje, rozwój i redukcję kosztów. Przedsiębiorstwa, które podejmują działania na rzecz rzeczywistej redukcji emisji, mogą zyskać wizerunkowo i finansowo oraz przygotować się na przyszłe regulacje i oczekiwania ze strony partnerów biznesowych.
